Rozwój ruchu turystycznego w Europie postępujący od drugiej połowy XIX w. pociągnął za sobą, zwłaszcza na obszarach górskich, działania mające na celu ułatwienie korzystania z walorów turystycznych i zapewnienie bezpieczeństwa podczas wędrówki. W wyniku poprawy jakości ścieżek wędrówek pasterskich i szlaków handlowych (poszerzanie, utwardzanie
nawierzchni, zasypywanie bagnistych odcinków, budowa mostków i kładek), a także tworzenia zupełnie nowych dróg, zaczęła rozwijać się sieć szlaków turystycznych, z czasem uzupełniona dodatkowymi elementami infrastruktury: szałasami i schroniskami. Należy pamiętać, że «pojęcie „szlaku” leży u podstaw zjawiska zwanego dziś turystyką» (Kowalczyk,
Derek 2010, s. 36).
Szlaki pojawiły się na długo przed powstaniem pierwszych obiektów noclegowych i gastronomicznych, a – jak podaje Jackowski (1991) – już w IV w. p.n.e. w starożytnym Egipcie, Grecji i Indiach było 12 szlaków pielgrzymkowych. Obecnie szlaki turystyczne powszechnie uznawane są za jeden z najważniejszych elementów zagospodarowania turystycznego, ich znaczenie jest porównywalne z bazą noclegową i gastronomiczną (Kowalczyk, Derek 2010). Umożliwiają penetrację regionów turystycznych na różne sposoby, np. pieszo, rowerami, na nartach lub konno. Przygotowywane z myślą o turystach, „są widomym znakiem opanowywania (oswajania) przestrzeni geograficznej i podporządkowywania jej potrzebom podróżników. Obecnie istnienie sieci szlaków turystycznych jest już trwałym atrybutem przestrzeni turystycznej” (Stasiak 2007, s. 45). Chociaż szlaki turystyczne są częścią infrastruktury, trzeba pamiętać, że również one wymagają odpowiedniego wyposażenia. Stanowią oś, wzdłuż której powinno się ono rozwijać. By wędrówka szlakiem była przyjemna, turyście trzeba zaoferować coś więcej niż tylko drogę czy ścieżkę, wzdłuż której wprowadzono umowne oznakowanie. Musi na niego czekać także właściwa infrastruktura, dostosowana do warunków terenowych i natężenia ruchu turystycznego, rozmieszczona równomiernie wzdłuż całej trasy, ułatwiająca lub nawet w ogóle umożliwiająca penetrację turystyczną. Wskazanie wzorców takiego zagospodarowania w oparciu o różne doświadczenia europejskie jest celem niniejszej pracy.
Oprawa miękka
Rok wydania 2015
Autor: Krzysztof Kołodziejczyk